Historia
Browaru
Czarnków to liczące nieco ponad 10 tysięcy mieszkańców miasto w północnej Wielkopolsce, położone nad rzeką Noteć, na skraju Puszczy Noteckiej. Pierwsze wzmianki o Czarnkowie pochodzą z XII wieku. Gród warowny nad Notecią powstał jednak znacznie wcześniej, prawdopodobnie w X lub XI wieku, zapewne do ochrony przeprawy przez rzekę. Z czasem w sąsiedztwie grodu, leżącego na skrzyżowaniu ważnych szlaków handlowych, rozwinęła się osada targowa.
Według Galla Anonima w 1108 r. Czarnków, rządzony wówczas przez pomorskiego możnowładcę Gniewomira, został zdobyty przez Bolesława Krzywoustego. W XIII wieku Czarnków był siedzibą kasztelana, następnie został nadany (prawdopodobnie między 1292 a 1331 r. przez Władysława Łokietka) wpływowemu rodowi Nałęczów. Ta gałąź rodu pieczętującego się herbem Nałęcz przybrała nazwisko Czarnkowskich. Przypuszczalnie w miejscu dawnego grodu lub w jego pobliżu Czarnkowscy wznieśli zamek, a w miejscu dawnej osady targowej, zapewne w pierwszej połowie XIV wieku, za panowania Władysława Łokietka lub Kazimierza Wielkiego, nastąpiła lokacja miasta. Miasto należało do Czarnkowskich do początku XVIII wieku, następnie było własnością m.in. Działyńskich, Leszczyńskich, Poniatowskich i Swinarskich. Po pierwszym rozbiorze Polski w 1772 r. Czarnków znalazł się w zaborze pruskim. W II Rzeczypospolitej i w okresie PRL był miastem powiatowym w województwie poznańskim, obecnie stanowi siedzibę powiatu czarnkowsko-trzcianeckiego w województwie wielkopolskim.
Swoją kartę w dziejach miasta zapisał również browar, który powstał ok. 1800 r. na terenie dawnego zamku Czarnkowskich herbu Nałęcz. Piwowarstwo czarnkowskie ma jednak znacznie dłuższą historię. Piwo warzono w mieście już w XVI wieku. W związku z dynamicznym rozwojem tej gałęzi gospodarki w 1677 r. opracowano ordynację zawierającą wytyczne dotyczące ilości piwa, które mogli warzyć mieszczanie. W XVII wieku w Czarnkowie warzeniem piwa zajmowało się 20 rodzin mieszczańskich, a na początku XVIII wieku liczba ta wzrosła do 30.
W XIX wieku czarnkowski browar należał do przedsiębiorców niemieckich. W latach 1865-1881 nosił nazwę Brauerei Streich. W 1893 r. został zakupiony przez Heinricha Koeppego i w rękach tej rodziny pozostawał ponad 50 lat. Po gruntownej modernizacji i rozbudowie otrzymał nazwę Schlossbrauerei, czyli „browar zamkowy”. Zakład produkcyjny mieścił się w ceglanym budynku o nieregularnym rzucie, złożonym z kilku przylegających do siebie brył o różnej liczbie kondygnacji, nakrytych dachami dwuspadowymi o różnym kącie nachylenia połaci oraz jednospadowymi, od strony północno-wschodniej zaś wzniesiono eklektyczny budynek z oszkloną werandą na wysokości piętra, łączący funkcje administracyjno-biurowe oraz mieszkalne. W okresie międzywojennym właścicielem browaru był Rudolf Koeppe. W tym czasie przy browarze powstał młyn parowy. Na terenie zakładu znajdowały się również: budynek leżakowni i myjni beczek oraz stajnia, obora i warsztat bednarski. Przez pewien czas browar używał nazwy Browar Zamkowy w Czarnkowie. Po śmierci Rudolfa przeszedł na własność jego żony Gertrud i syna Hansa. W latach 1939-1945 działał jako Schlossbrauerei.
W 1945 r. browar wraz z młynem został przejęty przez Armię Czerwoną i przez kilka miesięcy znajdował się pod zarządem wojskowym. W tym czasie produkcja piwa została wstrzymana, funkcjonował jedynie młyn. Jeszcze w tym samym roku zakład został upaństwowiony i przekazany pod zarząd spółdzielni pod nazwą Spółdzielczy Browar i Młyn Parowy „Robotnik”. Po jej likwidacji w 1950 r. browar wszedł w skład Poznańskich Zakładów Piwowarsko-Słodowniczych, które w 1971 r. przemianowano na Wielkopolskie Zakłady Piwowarsko-Słodownicze, a w 1976 r. na Zakłady Piwowarskie w Poznaniu. W 1989 r. został włączony do Państwowego Gospodarstwa Rolnego Brzeźno, a po jego likwidacji w 1992 r. przeszedł na własność Skarbu Państwa.
Pierwszą próbę prywatyzacji zakładu podjęto w 1993 r., przetarg został jednak unieważniony. Kolejne przetargi w następnych latach zostały odwołane lub nie doszły do skutku. W grudniu 2010 r. kandydatem na nabywcę zakładu piwowarskiego w Czarnkowie została w drodze przetargu spółka Browar Gontyniec Sp. z o.o. Transakcję sprzedaży sfinalizowano w marcu 2011 r. W tym samym roku dokonano podwyższenia kapitału zakładowego i przekształcenia spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w spółkę akcyjną. Od 2012 r. jej akcje notowane są na rynku NewConnect Giełdy Papierów Wartościowych w Warszawie.
W 2013 r. spółka Browar Gontyniec SA nabyła kolejny zakład piwowarski, Browar Konstancin. Zdecydowano jednak o zakończeniu produkcji w Oborach pod Konstancinem-Jeziorną i przeniesieniu instalacji browarniczej do nowo powstałego zakładu w Kamionce koło Chodzieży. W 2016 r. nastąpiła zmiana nazwy spółki na Browar Czarnków SA, m.in. ze względu na dużą rozpoznawalność browaru w Czarnkowie i produkowanego tam piwa marki Noteckie, które od 2006 r. znajduje się na Liście Produktów Tradycyjnych prowadzonej przez Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi. W 2020 r. zakład przy ul. Browarnej w Czarnkowie ostatecznie zakończył działalność, a produkcja piwa została przeniesiona do zakładu w Kamionce. W 2021 r. większościowym udziałowcem spółki Browar Czarnków SA została spółka New Business Sp. z o.o.
Browar Czarnków SA kontynuuje tradycje historycznego browaru w Czarnkowie oraz browarów regionalnych: Browaru Gontyniec i Browaru Konstancin. Jako jeden z nielicznych zakładów piwowarskich w Polsce stosuje wyłącznie tradycyjne metody warzenia. Piwa powstają z najwyższej jakości surowców i nabierają smaku podczas blisko dwumiesięcznego leżakowania. Marki takie jak Noteckie, Gniewosz, Konstancin czy Warszawiak, wielokrotnie nagradzane w konkursach branżowych, od lat cieszą się ogromną popularnością wśród konsumentów.
